Ποιες είναι οι λειτουργίες του παχέος εντέρου;
Το παχύ έντερο είναι μέρος του πεπτικού μας συστήματος. Είναι περίπου 1,5 με 1,8 μέτρα σε μήκος και χωρίζεται σε 6 κύρια τμήματα, το τυφλό, ανιόν, εγκάρσιο, κατιόν, σιγμοειδές και το ορθό. Οι κύριες λειτουργίες του παχέος εντέρου είναι: απορρόφηση, έκκριση, κινητικότητα, σχηματισμός και αποβολή των κοπράνων.
Από πού προέρχεται ο καρκίνος του παχέος εντέρου;
Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι ο τρίτος πιο συχνός καρκίνος παγκοσμίως. Οι περισσότεροι όγκοι του παχέος εντέρου αρχίζουν όταν δημιουργηθεί πολύποδας. Οι πολύποδες είναι καλοήθεις όγκοι επί του βλεννογόνου του εντέρου και ποικίλλουν σε μέγεθος και σχήμα. Κάποιοι πολύποδες έχουν προδιάθεση για ανάπτυξη καρκίνου και κάποιοι όχι. Ένας έμπειρος γαστρεντερολόγος μπορεί αρκετές φορές κατά τη διάρκεια της κολονοσκόπησης να αποφανθεί αν ένας πολύποδας είναι επικίνδυνος. Ένας συγκεκριμένος τύπος πολύποδα, που ονομάζεται αδένωμα, μπορεί να μετατραπεί στο μέλλον σε καρκίνο. Αυτός ο πολύποδας πρέπει να αφαιρεθεί.
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Μερικοί άνθρωποι με καρκίνο του παχέος εντέρου έχουν λίγα ή καθόλου συμπτώματα. Ο κάθε ασθενής πρέπει επίσης να είναι παρατηρητικός για τυχόν αλλαγές στις φυσιολογικές συνήθειες του εντέρου και να συμβουλεύεται το γιατρό του χωρίς καθυστέρηση.
- Αλλαγή στις φυσιολογικές συνήθειες του εντέρου, κυρίως δυσκοιλιότητα
- Αίμα στα κόπρανα ή μαύρα ή βυσσινόχρωμα κόπρανα.
- Αναιμία
- Πόνος στη κοιλιά
Ποιός είναι ο καλύτερος τρόπος για έγκαιρη διάγνωση;
Η κολονοσκόπηση είναι η βασική εξέταση για τη έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του παχέος εντέρου. Κολονοσκόπηση συνιστάται σε κάθε ενήλικα, άνδρα ή γυναίκα, άνω των 45 ετών. Σε περίπτωση φυσιολογικής εξετάσεως συνιστάται η επανάληψή της σε 10 χρόνια.
Οι πολύποδες, δηλαδή οι προκαρκινικές βλάβες από τις οποίες ξεκινάει ο καρκίνος, είναι πιο συχνοί σε άτομα άνω των 45 ετών. Άτομα με συγγενή πρώτου βαθμού (γονείς, αδέρφια, παιδιά) με καρκίνο παχέος εντέρου ή ιστορικό επικίνδυνων πολυπόδων σε συγγενείς πρώτου βαθμού έχουν αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του παχέος εντέρου, ιδιαίτερα εάν οι συγγενείς πρώτου βαθμού ήταν νεότεροι των 60 ετών κατά τη στιγμή της διάγνωσής τους. Σε αυτές τις περιπτώσεις κάνουμε κολονοσκόπηση στα 40 έτη ή και νωρίτερα. Αν η κολονοσκόπηση είναι φυσιολογική, το συνιστώμενο διάστημα για επανέλεγχο είναι 5-10 έτη, ανάλογα με τη περίπτωση.
Όταν ο καρκίνος διαγνωσθεί σε πρώιμο στάδιο, οι πιθανότητες επιτυχούς αντιμετώπισής του είναι μεγαλύτερες.
Τι συμβαίνει μετά τη διάγνωση;
Σε περίπτωση που διαγνωσθεί καρκίνος του παχέος εντέρου πραγματοποιούνται και άλλες εξετάσεις οι οποίες εν συντομία περιλαμβάνουν:
- Εξετάσεις αίματος, γενικές και ειδικές, όπως επίπεδα CEA (καρκινοεμβρυϊκό αντιγόνο), το οποίο είναι μια τιμή που είναι συχνά αυξημένη σε ασθενείς με καρκίνο του παχέος εντέρου
- Αξονική τομογραφία (CT).
Μετά τη διάγνωση πρέπει επίσης να προσδιοριστεί η έκταση του καρκίνου. Αυτή η διαδικασία ονομάζεται σταδιοποίηση και καθορίζει το αν η ασθένεια έχει εξαπλωθεί σε άλλα μέρη του σώματος. Το στάδιο του καρκίνου του παχέος εντέρου προσδιορίζεται χρησιμοποιώντας το σύστημα TNM. Το Τ σημαίνει όγκος, το Ν συμβολίζει τους λεμφαδένες, και το Μ αντιπροσωπεύει τη μετάσταση. Βασίζεται σε ακτινολογικά, χειρουργικά και παθολογοανατομικά ευρήματα. Ο ογκολόγος πρέπει να γνωρίζει το στάδιο TNM του καρκίνου του παχέος εντέρου του ασθενούς προκειμένου να σχεδιάσει την καλύτερη δυνατή θεραπεία.
Παρακάτω παραθέτουμε μια απλουστευμένη περιγραφή των διαφόρων σταδίων του καρκίνου του παχέος εντέρου:
- Στάδιο 0: Ο καρκίνος είναι μόνο στο βλεννογόνο του εντέρου.
- Στάδιο Ι: Ο καρκίνος έχει εισβάλει στο τοίχωμα του εντέρου.
- Στάδιο II: Ο καρκίνος έχει καταλάβει όλο το τοίχωμα του εντέρου, αλλά δεν έχει ακόμη εξαπλωθεί στους λεμφαδένες.
- Στάδιο III: Ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί σε κοντινούς λεμφαδένες αλλά όχι σε άλλα μέρη του σώματος.
- Στάδιο IV: Ο καρκίνος έχει κάνει μετάσταση, συνήθως στο ήπαρ ή στους πνεύμονες.
Πώς αντιμετωπίζεται ο καρκίνος του παχέος εντέρου;
Η θεραπεία του καρκίνου του παχέος εντέρου είναι χειρουργική, χημειοθεραπεία ή/και ακτινοθεραπεία και εξαρτάται από το στάδιο, τα συμπτώματα και τη γενική κατάσταση του ασθενούς. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η χειρουργική επέμβαση είναι η πρώτης γραμμής θεραπεία και μπορεί να είναι και η μόνη που απαιτείται.
Ενδοσκοπική θεραπεία:
Εφαρμόζεται κατά την κολονοσκόπηση σε επιλεγμένες περιπτώσεις που ο καρκίνος είναι πολύ αρχικού σταδίου και μπορεί να αφαιρεθεί εξ ολοκλήρου με ασφάλεια ενδοσκοπικά. Σε αυτές τις περιπτώσεις γίνεται λεπτομερής έλεγχος του όγκου από παθολογοανατόμο για να διευκρινιστεί αν χρειάζεται επιπλέον χειρουργική αντιμετώπιση.
Χειρουργική θεραπεία:
Με το χειρουργείο ο καρκίνος και ένα τμήμα του υγιούς παχέος εντέρου σε κάθε πλευρά του καρκίνου καθώς και οι κοντινοί λεμφαδένες αφαιρούνται. Στη συνέχεια, τα δύο άκρα του εντέρου επανασυνδέονται. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο χειρουργός μπορεί να προσφέρει και λαπαροσκοπική αφαίρεση του όγκου, μια νέα τεχνική που χρησιμοποιεί κάμερες και πολύ μικρές τομές στην κοιλιά.
Χημειοθεραπεία:
Δεν χρειάζονται όλοι οι ασθενείς χημειοθεραπεία. Σε γενικές γραμμές, τα στάδια III και IV και σε κάποιες περιπτώσεις το στάδιο ΙΙ του καρκίνου του παχέος εντέρου μπορεί να χρειάζονται χημειοθεραπεία. Η χημειοθεραπεία χρησιμοποιεί φάρμακα τα οποία χορηγούνται ενδοφλεβίως ή από το στόμα.
Ακτινοθεραπεία:
Η ακτινοθεραπεία χρησιμοποιεί υψηλής ενέργειας ακτίνες Χ. Χρησιμοποιείται συχνά για τη θεραπεία του καρκίνου του παχέος εντέρου.
Τι να περιμένουμε μετά τη θεραπεία;
Η ιατρική παρακολούθηση (follow-up) είναι πολύ σημαντική και θα πρέπει να γίνει μέρος της ζωής του ασθενούς. Η παρακολούθηση μπορεί να περιλαμβάνει φυσική εξέταση, εξετάσεις αίματος, ακτινογραφίες και κολονοσκοπήσεις κατά τακτά χρονικά διαστήματα.
Κάθε ασθενής μπορεί να βοηθήσει τον εαυτό του να ανακάμψει από τον καρκίνο κάνοντας υγιεινές επιλογές στον τρόπο ζωής του. Βασικό είναι να έχουμε όσο γίνεται λιγότερο στρες και άγχος. Πρέπει να τρώμε υγιεινά, με διατροφή πλούσια σε φρούτα, λαχανικά και δημητριακά ολικής αλέσεως. Επίσης να ασκούμαστε σε τακτική βάση. Είναι σημαντικό να διατηρούμε κανονικό σωματικό βάρος, να σταματήσουμε το κάπνισμα και να περιορίσουμε την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ. Θα πρέπει να μη ξεχνάμε την ετήσια φυσική εξέταση και τις εξετάσεις ρουτίνας που περιλαμβάνουν χοληστερόλη, καρδιολογική εξέταση, μαστογραφία, γυναικολογική εξέταση και εξετάσεις προστάτη στους άνδρες.
