Ο καρκίνος του παγκρέατος είναι ο 14ος πιο συχνός καρκίνος στον κόσμο και ο 7ος στη θνησιμότητα από καρκίνο συνολικά. Η συχνότητα εμφάνισης καρκίνου του παγκρέατος αυξάνεται συνεχώς στον δυτικό κόσμο, κυρίως στις ανεπτυγμένες χώρες. Συνήθως η διάγνωση γίνεται σε προχωρημένο στάδιο, αλλά περιστασιακά διαγιγνώσκεται νωρίς, γεγονός που αυξάνει τις πιθανότητες θεραπείας.
Η επίπτωση του καρκίνου του παγκρέατος είναι υψηλότερη στους άνδρες από τις γυναίκες. Ο καρκίνος του παγκρέατος σπάνια εμφανίζεται σε άτομα ηλικίας κάτω των 30 ετών. Σχεδόν το 90% των διαγνωσθέντων ασθενών είναι άνω των 55 ετών, με την πλειοψηφία να είναι άνω των 70 ετών.
Υπάρχει γενετική προδιάθεση;
Ο καρκίνος του παγκρέατος είναι κυρίως σποραδικός αλλά έχει και γενετική προδιάθεση. Τα άτομα πρέπει να θεωρηθούν ότι διατρέχουν κίνδυνο για οικογενή παγκρεατικό καρκίνο εάν έχουν:
- Γνωστό γενετικό σύνδρομο που σχετίζεται με καρκίνο του παγκρέατος, συμπεριλαμβανομένου του κληρονομικού σύνδρομου καρκίνου του μαστού και των ωοθηκών, το σύνδρομο Familial Atypical Multiple Melanoma and Mole, το σύνδρομο Peutz Jeghers, το σύνδρομο Lynch ή άλλες μεταλλάξεις γονιδίων που σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο παγκρεατικού αδενοκαρκινώματος,
- Δύο συγγενείς με παγκρεατικό αδενοκαρκίνωμα, όπου κάποιος είναι συγγενής πρώτου βαθμού
- Τρεις ή περισσότεροι συγγενείς με καρκίνο του παγκρέατος
- Ιστορικό κληρονομικής παγκρεατίτιδας
Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες του Αμερικανικού Κολλεγίου Γαστρεντερολογίας σε περιπτώσεις γενετικής προδιάθεσης για καρκίνο του παγκρέατος, θα πρέπει να γίνεται με ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα (EUS) ή/και μαγνητική τομογραφία, αρχής γενομένης από την ηλικία των 50 ετών ή 10 έτη νωρίτερα από την εμφάνιση στο νεότερο μέλος με καρκίνο του παγκρέατος στην οικογένεια .
Ποιοι είναι οι κύριοι παράγοντες κινδύνου;
Κάπνισμα. Οι χρόνιοι βαρείς καπνιστές έχει βρεθεί ότι διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παγκρέατος
Διαβήτης. Ο διαβήτης είναι ένας εξακριβωμένος παράγοντας κινδύνου για καρκίνο του παγκρέατος. Μία πρόσφατη μετα-ανάλυση κατέδειξε ότι ο κίνδυνος καρκίνου του παγκρέατος ήταν διπλάσιος σε ασθενείς με διαβήτη τύπου 1
Βαριά κατανάλωση αλκοόλ. Μια πρόσφατη μετα-ανάλυση διαπίστωσε ότι η χαμηλή και μέτρια κατανάλωση αλκοόλ δεν συσχετίζεται με καρκίνο του παγκρέατος, ωστόσο, όσοι είχαν βαριά κατανάλωση αλκοόλ είχαν αυξημένο κίνδυνο κατά 15%
Παχυσαρκία. Δεδομένων των στοιχείων που συνδέουν την παχυσαρκία με τον καρκίνο του παγκρέατος, είναι πιθανό ότι η αυξανόμενη συχνότητα εμφάνισης της παχυσαρκίας αποτελεί μείζονα παράγοντα για την αυξανόμενη συχνότητα εμφάνισης καρκίνου του παγκρέατος στον ανεπτυγμένο κόσμο.
Διάγνωση και θεραπεία
Ο καρκίνος του παγκρέατος μπορεί να παρουσιαστεί με ίκτερο, κοιλιακό άλγος, ανεξήγητη κόπωση, απώλεια βάρους, απώλεια όρεξης, ούρα χρώματος τσαγιού και αποχρωματισμό των κοπράνων. Η διαγνωστική προσέγγιση περιλαμβάνει απεικόνιση με αξονική, μαγνητική, ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα και ERCP με δειγματοληψία ιστού. Ο δείκτης CA 19-9 μπορεί να είναι αυξημένος στον καρκίνο του παγκρέατος. Ωστόσο, μπορεί να είναι υψηλός σε πολλές άλλες καταστάσεις, καλοήθεις ή κακοήθεις, επομένως χρησιμεύει ως συμπλήρωμα στη διάγνωση και όχι ως προϋπόθεση.
Ο γαστρεντερολόγος διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στη διάγνωση και τη θεραπεία του καρκίνου του παγκρέατος. Με τη χρήση ενδοσκοπικής υπερηχογραφίας (EUS) και βιοψία (FNA) μπορεί να ληφθού κύτταρα για διάγνωση. Με την ERCP πλαστικά ή μεταλλικά στεντ μπορεί να τοποθετηθούν στα χοληφόρα για να ανακουφίσουν τον ίκτερο και να προχωρήσει η χειρουργική και φαρμακευτική θεραπεία.
Χειρουργική επέμβαση Whipple, ολική ή άπω παγκρεατεκτομή, καθώς και χημειοθεραπεία και ακτινοβολία είναι οι βασικοί τρόποι αντιμετώπισης του καρκίνου του παγκρέατος. Δυστυχώς, η χειρουργική επέμβαση δεν μπορεί να εφαρμοστεί σε όλες τις περιπτώσεις.
